- Η ψυχική υγεία αποτελεί προϋπόθεση για τη συνολική υγεία.
- Η ψυχική υγεία είναι μία σύνθετη υποκειμενική κατάσταση και όχι μόνο η απουσία νόσου.
- Οφείλουμε να βλέπουμε πίσω από τα συμπτώματα τους ίδιους τους ανθρώπους και όχι μόνο τίτλους ασθενειών.
- Δεν πρέπει να θεραπεύουμε συμπτώματα. Θεραπεύουμε ανθρώπους με προσωπικότητα και όχι ανώνυμες περιπτώσεις.
- Πίσω από την “ασθένεια” οφείλουμε να βλέπουμε ένα νόημα ζωής.
- Οτι δεν επιλύουμε ως πρόβλημα ,κατα κανόνα το επαναλαμβάνουμε ως σύμπτωμα.
Εισαγωγικά περί ψυχικής υγείας
Η Ψυχιατρική δεν πρέπει να αντιπροσωπεύει μια ιδεολογία, είτε ψυχολογική είτε βιολογική, αλλά να λειτουργεί σαν ένας χώρος συνάντησης και επικοινωνίας με τον ασθενή, όπου εκεί θα διαμορφωθεί η κατάλληλη θεραπευτική σύνθεση εξατομικευμένη για αυτόν. Το ανθρώπινο υποκείμενο είναι μοναδικό.
Γνωρίζετε ότι σε λίγα χρόνια, η Κατάθλιψη θα αποτελεί την υψηλότερη αιτία μειονεξιών στον κόσμο, σύμφωνα με την παγκόσμια οργάνωση υγείας (Π.Ο.Υ); Ότι το 30% των Ευρωπαίων βιώνουν κάποια ψυχική διαταραχή κάθε χρόνο; Παρόλα αυτά είναι γνωστή η παραμέληση της ψυχικής υγείας σε σχέση με τη σωματική σε παγκόσμιο επίπεδο.
Γνωρίζετε ότι η Άνοια αυξάνεται δραματικά και πως συνήθως περιπλέκεται με κατάθλιψη και Οργανικό ψυχοσύνδρομο με παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις;
Ο μεγαλύτερος ψυχικός πόνος των ανθρώπων ενδέχεται να είναι ο ψυχικός πόνος των λεγόμενων φυσιολογικών και ώριμων προσώπων.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, τα πρόσφατα οικονομικά αδιέξοδα, η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους και οι διαπροσωπικές δυσκολίες στις σχέσεις , οδηγούν συχνά το άτομο σε απώλεια ευχαρίστησης, κατάθλιψη και έλλειψη νοήματος στη ζωή.
Τα καταναλωτικά πρότυπα με τα εξωτικά ταξίδια ,τα πολυτελή προϊόντα ,τα πρότυπα για το σώμα και τη ζωή που προβάλλονται ,απομακρύνουν τους ανθρώπους από τις ριζικές ανάγκες και σχέσεις.
Η παιδική και εφηβική κατάθλιψη επίσης αυξάνονται ραγδαία σε παγκόσμιο επίπεδο. Κάθε ψυχικό νόσημα έχει έναν οικογενειακό συντελεστή.
Το καθημερινό άγχος και οι εσωτερικές ψυχικές συγκρούσεις – τραύματα συμβάλλουν στην ανάπτυξη μιας πλειάδας φοβιών, καθώς και της διαταραχής πανικού, της αγοραφοβίας, της κοινωνικής φοβίας, της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής.
Η προσωπικότητα, οι βιολογικοί παράγοντες, το περιβάλλον και τα κοινωνικοοικονομικά αδιέξοδα συχνά διαμορφώνουν τις διαταραχές προσωπικότητας με μεγάλες επιπτώσεις στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Τεράστιο πρόβλημα αποτελεί ο αλκοολισμός και η χρήση εξάρτηση ψυχοδραστικών ουσιών και μάλιστα από τις νεανικές ηλικίες.
Οι ψυχώσεις (σχιζοφρένεια, ψυχωτικά επεισόδια) συχνά δεν αντιμετωπίζονται λόγω του αναχρονιστικού κοινωνικού στίγματος. Είναι μύθος ότι ο ασθενής με ψύχωση δεν είναι δυνατό να έχει μια ολοκληρωμένη επαγγελματική, κοινωνική και οικογενειακή ζωή.
Πολλές από τις ιατρικές ασθένειες προκαλούνται σε σημαντικό βαθμό από ψυχολογικά αδιέξοδα, αλλά και προκαλούν με τη σειρά τους ψυχικές διαταραχές. Αναφέρονται ως ψυχοσωματικές παθήσεις, περιλαμβάνονται δε σε αυτές οι εντερικές κολίτιδες, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το άσθμα, η υπέρταση, κ.ά.
Οι ψυχικές διαταραχές είναι αντιμετωπίσιμες. Απαιτούν όμως μια έγκαιρη αντιμετώπιση και ένα αξιόπιστο θεραπευτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία και όπου ενδείκνυται φαρμακοθεραπεία. Το σημαντικό είναι ότι η θεραπεία εξατομικεύεται και στηρίζεται στην επιτυχημένη συνεργασία θεραπευτή-θεραπευόμενου.
Στην ψυχιατρική θεραπεία και στην ψυχοθεραπεία προσπαθούμε να καλύψουμε και να αξιοποιήσουμε χώρους που η υπόλοιπη Ιατρική αφήνει ακάλυπτους. Κάποια λεπτομέρεια της προσωπικής ζωής ενός ασθενή που μπορεί να είναι περιττή στην υπόλοιπη Ιατρική, εδώ όμως μπορεί να ξετυλίξει το κουβάρι της ψυχολογικής του ιστορίας.
Η ψυχική ζωή δεν είναι μια μόνιμη κατάσταση, αλλά μια διεργασία μετασχηματισμών.
Τα ψυχιατρικά νοσήματα είναι ετερογενή. Δεν υπάρχει ένα γονίδιο ,π.χ ,υπεύθυνο για τη δημιουργία τους, αλλά ένα πλέγμα ψυχικών ,βιολογικών και κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Άλλωστε στον σημερινό κόσμο,η πιθανότητα υγιούς ζωής εξαρτάται μάλλον από τον ταχυδρομικό κώδικα παρά από τον γενετικό (B.Vanderkolk).
Το να αλλάζουμε είναι η ουσία της ανθρώπινης ζωής και χαράς.
Γενικά η εμφάνιση ψυχικών παθήσεων αλλά και απλών ψυχοσωματικών διαταραχών επηρεάζεται από βιο-ψυχο-κοινωνικούς συντελεστές.
Το άτομο σήμερα δεν θεωρείται πια παθητικό θύμα, αλλά σε έναν βαθμό συμμέτοχο στην υγεία και την ασθένεια. Η άνθιση της νευροβιολογίας έχει ενισχύσει την ψυχιατρική με τα πλέον σύγχρονα, ασφαλή και αποτελεσματικά φάρμακα.
Η ψυχανάλυση και η γνωσιακή θεραπεία έχουν εμπλουτίσει τη ψυχοθεραπευτική πρακτική.
Η νευροψυχανάλυση ως θεωρία, αποτελεί τον πολλά υποσχόμενο τομέα διαλόγου νευροβιολογίας και ψυχανάλυσης.
Η κοινωνική ψυχιατρική θεωρεί δεδομένο ότι οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα και ότι η ψυχική τους υγεία, η αυτοεκτίμηση και η ευτυχία σχετίζονται με τη ρόλο τους σε ένα δίκτυο αλληλοβοήθειας. Γι’ αυτό αγωνίζεται για να υποστηρίξει τέτοια δίκτυα και υποδομές. Συμπερασματικά, η ψυχιατρική και η ψυχοθεραπεία είναι μάχιμες όσο ποτέ.
ΠΡΟΣΟΧΗ : Η υπερπροβολή μας στα ψηφιακά μέσα ,(συνομιλίες, skype,Facebook,instagram,κ.α)
- ενισχύει τον κίνδυνο να διαμορφώνουμε για τον εαυτό και τους άλλους μία ψηφιακή εικόνα εαυτού και άλλων που έπειτα μαθαίνουμε να υπηρετούμε.
- Μία μορφή ψηφιακής αλλοτρίωσης.
- Η γλωσσική έκφραση συρρικνώνεται και οι λέξεις αντικαθίστανται από σύμβολα, εικόνες, σχήματα.
- Υπάρχει ένας διαρκής αγώνας ο χρήστης των κοινωνικών ψηφιακών μέσων ,να φαίνεται διαρκώς. Να είναι ενεργός και επιλέξιμος.
- Χάνεται η αμεσότητα στην επικοινωνία με ανάλογες ψυχικές επιβαρύνσεις.
- Η προβολή της εντύπωσης και όχι της σκέψης και του βιώματος ενισχύει τις χειρότερες θυμικές επεξεργασίες των ατόμων ,μιας και επιλέγεται το εντυπωσιακό.
- Η επιλογή της διαθεσιμότητας στα κοινωνικά δίκτυα ,επιφέρει από μόνο του ένα συνεχές άγχος έκθεσης.
- Η αυθόρμητη συγκίνηση αμβλύνεται και κυριαρχεί η ψηφιακή επιβεβαίωση.
- Από εκεί που καταναλώνουμε φηφιοποιημένες σχέσεις γινόμαστε οι ίδιοι αντικείμενο κατανάλωσης.
Ψυχολογικά θέματα-Συνταγές περι ευτυχίας
- Τις τελευταίες δεκαετίες, έχει υπερ αναπτυχθεί μία φιλολογία περί προσωπικής επιτυχίας ,ευτυχίας. Εκατοντάδες άρθρα γράφονται για στρατηγικές προσωπικής επιτυχίας, για τρόπους επαγγελματικής εξέλιξης και οδηγίες για συζυγική ευτυχία. Βιβλία και tests κυκλοφορούν στο διαδίκτυο με τα μυστικά της ευτυχίας στη ζωή. Οδηγίες με τα στάδια για την προσέγγιση στην επιτυχία γεμίζουν σελίδες άρθρων σε περιοδικά. Ερωτηματολόγια καταγράφουν τι τύπος άνδρα, γυναίκας, εραστή ,συζύγου κλπ . Μας εξηγούν τι είδος σχέσεων αναζητάμε.
- Θεραπείες με τεχνικές ξεφυτρώνουν με τις γνωστές παραλλαγές, όπως: εμπιστευθείτε τον εαυτό σας, αξίζετε το καλύτερο, επιλέγω την ευτυχία ,γίνε ευγνώμων, χαμογέλασε ένα μισάωρο την ημέρα, κ.α .
- Προϊόντα χαλάρωσης και καινοφανείς γυμναστικές τεχνικές , μαζί με διάφορες ψυχοθεραπευτικές τεχνικές ,πλαισιώνουν όλη αυτή την αναζήτηση .
- Έτσι όμως η ζωή προτείνεται σαν μία απλοποιημένη υπόθεση που ο καθένας με κάποιες ασκήσεις και τεχνικές θα προχωρήσει και θα φθάσει στην ευτυχία.
- Λες και η ευτυχία είναι ένα σταθερής αξίας προϊόν που παλεύουμε να το αποκτήσουμε
- Σαν να είναι μία προσωπική ευθύνη και καθήκον να την βρούμε, ανεξάρτητα από το κοινωνικό, οικονομικό, πολιτισμικό μας περιβάλλον. Λες και πλανητικά η ευτυχία είναι to ίδιο αντικειμενικά πράγμα .
- Έτσι ένα εμπόριο ελπίδων έχει στηθεί και μας πουλά το νόημα της ζωής.
- Θετικές ψυχολογίες και προσωπικές ενδυναμώσεις, μαζί με εγχειρίδια αυτοβοήθειας, υπόσχονται ατομική προσωπική ευτυχία
- Το προσωπικό βίωμα του καθένα μας, το προσωπικό μας παρελθόν ,η κοινωνική ,οικονομική συσχέτιση και καταγωγή παραβλέπονται για να μας δοθούν γενικόλογες οδηγίες του τύπου : ενδυναμώστε την θέλησή σας και μη φοβάσθε τίποτα. Λες και το κοινωνικό -οικονομικό και οι επιπτώσεις τους, παρακάμπτονται με αυτό τον τρόπο.
Έτσι όμως παρακάμπτονται χωρίς να επεξεργάζονται και οι ψυχικοί μηχανισμοί δημιουργίας δυσκολιών και ψυχικών συμπτωμάτων καθώς περνάν όλα στην ατομική ευθύνη και επιλογή. Το αποτέλεσμα πολλές φορές είναι ότι έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος νέων ματαιώσεων και ενοχών ,όταν ο επιδιωκόμενος στόχος αργεί. Η απογοήτευση αυτή αν δεν οδηγήσει σε κατάθλιψη θα οδηγήσει έπειτα στην αναζήτηση ενός νέου γκουρού προσωπικής ευτυχίας. Ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται.
Εφόσον όλα θεωρούνται ότι είναι στο χέρι μας ατομικά, εύκολα δημιουργείται μία ένταση και άγχος από προσωπικές απαιτήσεις και επιδιώξεις και ένα κυνήγι ατομικής ευδαιμονίας.
- Παράλληλα με αυτά, μία στρατιά εμψυχωτών και “ειδικών” προσωπικής επιτυχίας , δήθεν “στηρίζουν” μέσω μίας συνεχούς έκφρασης θετικών μηνυμάτων και επιβεβαίωσης ,που απομακρύνουν τους ανθρώπους από μία ρεαλιστική τους αυτοεκτίμηση και τους σπρώχνουν σε μία παγίδα ψευδαισθήσεων.
- Εκτεταμένες και περιττές πλαστικές εγχειρήσεις γίνονται για να τονώσουν την αυτοεκτίμηση ,με το να φαίνονται τα άτομα νέα και όμορφα αδυνατώντας να αντιμετωπίσουν την γήρανση χωρίς να γεννιέται τραύμα.
- Ειδικές δίαιτες ,γιατροσόφια κάθε λογής ,υγρά που μας ξανανιώνουν και άλλα πολλά γίνονται οι νέοι μύθοι για ανθρώπους που αδυνατούν να δούν τα θέματά τους και επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη στη ζωή τους.
- Έτσι μία πληθώρα ναρκισσιστικών φαινομένων και ατομικών συμπεριφορών ενδυναμώνονται. Είναι κάποιοι που με μία ναρκισσιστική έπαρση θα δηλώσουν θριαμβευτικά στα πρόθυμα για εμπόριο media : Να, η μέθοδός μου για την ευτυχία. Γνωστοί καλλιτέχνες, παρουσιαστές, επιχειρηματίες, πολιτικοί, προβάλλονται αρκεί να δηλώσουν τρόπους για την ευτυχία τους, χωρίς ίχνη κοινωνικής λογοδοσίας. Ένα ναρκισσιστικό προϊόν έτοιμο για σερβίρισμα.
Η λατρεία του ανορθολογικού
Φαινόμενα ψυχολογικά, καθημερινά προσεγγίζονται από ανορθολογικές πρακτικές. Αστρολογία, χειρομαντεία, κάρτες Ταρό, υπνώσεις, διάφορες τεχνικές από την Άπω Ανατολή και πολλά άλλα υπόσχονται μια ανακούφιση για τα ψυχικά αδιέξοδα του σύγχρονου ανθρώπου. ¨Σήμερα τα άστρα δεν είναι σε ευνοϊκή θέση για τους…¨ ¨Για τη θλίψη σας φταίνε τα μαγνητικά σας πεδία…¨
Η έλξη από το μη λογικό θυμίζει το: ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται. Μια ολόκληρη βιομηχανία ψευδοεπιστήμης έχει απλωθεί και υπόσχεται λύτρωση . Χαμένα μεσαιωνικά σύμβολα, Ροδόσταυροι και Ιλουμινάτοι καθώς και πολλές άλλες γοητευτικές περιγραφές από την ιστορία και τη λογοτεχνία έρχονται να δώσουν λύσεις στα ψυχολογικά προβλήματα σερβιρισμένα από διάφορους ψυχοερευνητές και κονφερασιέ τηλεόρασης. Μαγικές αλοιφές θεραπεύουν από οσφυαλγία έως κατάθλιψη. Το πέμπτο στοιχείο, η πέμπτη διάσταση, αστρικές αναλύσεις και ηλιακές κηλίδες απλουστεύουν τη πολυπλοκότητα των πραγμάτων και απευθύνονται στους ανθρώπινους φόβους. Σπάνιες παρενέργειες φαρμάκων ,ιατρικές αποτυχίες και αδυναμίες υπερδιογκώνονται και γίνονται τα άλλοθι αυτής της ψευδοεπιστήμης.
Η κρίση αξιών του Δυτικού πολιτισμού ,η οικολογική και κοινωνική κρίση ,η χρεοκοπία των ιδεολογιών ,η τεχνολογική πλημμύρα, συνέβαλλαν σε αυτή την ανορθολογική και αντιεπιστημονική έλξη πολλών ανθρώπων
«Ασκήσεις» ψυχικής ενδυνάμωσης μέσα στη περίοδο καραντίνα της πανδημίας (μάρτιος 2020)
Έχουν καταγραφεί εντός του 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο οι εξής ψυχικές επιπτώσεις από την πανδημία: Αυξημένα επίπεδα θλίψης και θυμού, ανησυχίας ,μοναξιάς και ανίας. Προτείνονται τα εξής σαν αντίμετρα:
- Διατηρείστε ρυθμό ζωής ,ενασχολήσεων .
- Φορέστε μάσκα. Έτσι προστατεύεσθε αλλά και δείχνετε την κοινωνική σας αλληλεγγύη
- Περιορίστε την ενημέρωσή σας για τον ιό στα σημαντικά . Μην μένετε σε συνεχή 24ωρη ενημέρωση διότι θα μπλοκάρετε τις ψυχικές – νοητικές σας λειτουργίες. Ζούμε το ανάποδο της λογοκρισίας μέσω της πλημμυρίδας από άχρηστες πληροφορίες.
- Ελαττώστε την τηλεοπτική σας ενημέρωση στις ειδήσεις. Ενημερωθείτε κυρίως από γραπτό λόγο από εφημερίδες και σοβαρές ιστοσελίδες της επιλογής σας. Επιλέξτε ενημέρωση ψύχραιμη χωρίς εντυπωσιασμούς.
- Αποφύγετε την συχνή ενημέρωση με βίντεο και σπαρακτικές μαρτυρίες. Αν νιώθετε πανικό μην τον διασπείρετε και στους άλλους. Στην αρχή νομίζετε ότι εκτονώνεστε τηλεφωνώντας σε όλους για το τραγικό και σπάνιο συμβάν που μόλις είδατε αλλά στην ουσία διασπείρετε τον πανικό .
- Ανακτήστε επικοινωνία με φίλους και συγγενείς με τους οποίους είχατε χαθεί. Βγείτε από την συναισθηματική μονοτονία της συμφοράς.
- Δημιουργείστε ώρα καφέ ή ποτού μέσω τηλεδιάσκεψης. Μην απομονώνεστε συναισθηματικά.
- Μην είσθε όλη μέρα μπροστά από μία οθόνη. Ασκηθείτε . Μην εκτονώνετε το άγχος και τον φόβο σας τρώγοντας διάφορα σνάκς αλλά υιοθετήσετε έναν πιο υγιεινό τρόπο διατροφής.
- Διαβάστε βιβλία (όχι μόνο από τάμπλετ) .Αρχειοθετήσετε τα βιβλία σας, σημειώσεις, παλιές φωτογραφίες, περιοδικά, λογαριασμούς κλπ .
- Βάλτε απλούς στόχους για το μέλλον
- Ακούστε μουσική και όχι μόνο ειδήσεις. Φτιάξτε νέα στικάκια με τραγούδια και μουσική. Κάντε πράγματα με τα χέρια σας(κατασκευές, κηπουρική ,ζωγραφική)
- Κάντε περισσότερα πράγματα με την οικογένειά σας. Μοιρασθείτε τις δουλειές του σπιτιού. Είναι ευκαιρία να συνεργασθείτε με τα παιδιά σας στα θέματά τους.
- Παράλληλα με την οικογενειακή ζωή διατηρείστε χρόνο και χώρο για σας μέσα στο σπίτι. Στοχασθείτε για τη ζωή σας.
- Σκεφθείτε με τι τρόπο μπορείτε να βοηθήσετε άλλους ανθρώπους, διότι όσο η αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων δοκιμάζεται και ελαττώνεται τόσο η κοινωνία εύκολα παραδίδεται στον φόβο
- Αν είσθε άνθρωποι της εκκλησίας , παρά τα άστοχα έως επικίνδυνα κηρύγματα μερικών ιεραρχών, η αποφυγή συνωστισμού σε ναούς και μαζικές τελετές, αποτελεί μία έμπρακτη στάση φροντίδας του πλησίον για να μην εξαπλωθεί η νόσος.
- Διαμαρτυρηθείτε για όσα διαφωνείτε μέσω επιστολών και άλλων ασφαλών τρόπων . Απαιτήστε μεστή και ελεύθερη πληροφόρηση.