ΓΕΡΟΝΤΙΚΗ ΑΝΟΙΑ
ΑΝΟΪΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ
ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER
Η άνοια αποτελεί μια σύγχρονη «επιδημία» λόγω της αύξησης του προσδόκιμου της ζωής και άλλων υπό διερεύνηση παραγόντων.
O αριθμός των ανοϊκών ασθενών αυξάνεται δραματικά.
Αποτελεί πλέον ένα παγκόσμιο πρόβλημα του βιομηχανοποιημένου κόσμου και όχι μια απλά ασθένεια.
Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας (Π.Ο.Υ) καλεί τα κράτη να αντιμετωπίζουν την Άνοια ως κρίσιμη προτεραιότητα υγείας. Την αναφέρει ως απειλή για τα υγειονομικά συστήματα και έναν κοινωνικό, οικονομικό εφιάλτη.
Σε κάθε «επιδημία» βέβαια, το πρώτο που προκαλείται είναι ο πανικός. Έτσι και εδώ, πολλοί φοβούνται ότι θα πάθουν άνοια επειδή ξεχνάνε και είναι αφηρημένοι.
Άλλοι τρομοκρατούνται επειδή κάποιος γονέας τους πάσχει από άνοια.
Πολλοί ρωτούν ακόμα και αν είναι μεταδοτική.
Από την άλλη μεριά, δεν είναι και λίγοι εκείνοι που αρνούνται να τη δεχθούν όταν συμβαίνει στον δικό τους και τη θεωρούν απλά γεράματα.
Γι’ αυτό τον λόγο η διάγνωση, η πρόγνωση και η θεραπεία είναι σωστό να μπαίνουν από ειδικό ιατρό. Προσοχή στο στίγμα που ενδέχεται να αισθανθούν τόσο οι νοσούντες όσο και το στίγμα απέναντί τους που μπορεί να εκπέμπει το περιβάλλον τους. Μία σειρά αρνητικών προκαταλήψεων και συμπεριφορών επιβαρύνουν την κατάσταση. Στερεότυπα απαξίωσης και απομόνωσης εμπλέκονται συχνά με μία σκληρή κοινωνική και ενδοιοκογενειακή προσέγγιση.
Χρειάζεται ιδιαίτερη εμπειρία και προσοχή να διακριθούν και να εκτιμηθούν:
- Η φυσιολογική γήρανση από την Ήπια μνημονική εξασθένιση και αυτά από το αρχικό στάδιο της άνοιας.Τα οφέλη της γήρανσης είναι η σοφία και η ορθή αντίληψη.
- Ένα μεγάλο ποσοστό των ιατρών και των νοσηλευτών δεν αναγνωρίζει το νόσημα και αποδίδει τα συμπτώματα σε απλή φυσιολογική γήρανση.
Επίσης να μη ξεχνάμε ότι στην άνοια ασθενούν δύο: είναι ο ασθενής με άνοια και δεύτερος είναι ο συγγενής που τον βοηθά και θα υποστεί τόσο ψυχολογικές όσο και σωματικές επιπτώσεις. Μελέτες έχουν καταδείξει την αυξημένη ευπάθεια των φροντιστών.
Τύποι Άνοιας
Πρώτα από όλα να ξεκαθαρίσουμε ότι όλες οι άνοιες δεν είναι ίδιες και υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με το ψυχολογικό, νοητικό, ιατρικό υπόβαθρο του καθενός. Οι άνοιες είναι μια ομάδα παθήσεων με κοινά χαρακτηριστικά την έκπτωση στη μνήμη, τη σκέψη και την επικοινωνία.
Η πιο συχνή μορφή της και καλά μελετημένη είναι η άνοια τύπου Alzheimer (άνω του 60% όλων των ανοιών). Η αιτιοπαθογένειά της είναι πολυπαραγοντική. Σε άτομα χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου η συχνότητά της είναι μεγαλύτερη. Στην Ελλάδα πάσχουν 150000 άτομα με τη νόσο Alzheimer.
Άλλη μορφή είναι η Αγγειακή Άνοια και είναι αποτέλεσμα κακής αγγείωσης του εγκεφάλου, ιστορικού υπέρτασης, αρτηριοπάθειας.
Μικτές Άνοιες, δηλαδή συμπτώματα της άνοιας αλτσχάιμερ μαζί με εκδηλώσεις αγγειακής άνοιας, που αποτελούν το 20% των περιπτώσεων.
Στη Μετωποκροταφική Άνοια
- Διατηρείται η μνήμη έως τα όψιμα στάδια αλλά παρουσιάζονται πρώιμες αλλαγές στην προσωπικότητα, με διαταραχή της συμπεριφοράς και των παρορμήσεων.
- Περιλαμβάνει μεγάλες κλινικές παραλλαγές και συνήθως εκδηλώνεται σε μικρότερη ηλικία από την ν. Αλτσχάιμερ. Δεν είναι σπάνιες οι καταστροφικές αντιδράσεις, η αϋπνία και η επιθετικότητα. Συχνές είναι η λαιμαργία, η βουλιμία και το παθολογικό κλάμα.
- Ξεκινά με βλάβες σε μικρές περιοχές του μετωπιαίου λοβού που σχετίζονται με τη δυνατότητα του ατόμου να ρυθμίζει τις παρορμήσεις του. Έτσι εύκολα οδηγεί σε διαταραχή της κοινωνικής συμπεριφοράς χωρίς φραγμούς συχνά ,με αποτέλεσμα τη σύλληψη για παραπτώματα
- Γίνονται εύκολα παρορμητικοί,ές στη ποσότητα διατροφής,καπνίσματος, περιττών δαπανών
Άλλες μορφές είναι η Αλκοολική Άνοια, η Παρκινσονική Άνοια, κ.α.
Οι άνοιες εμφανίζουν μια ποικιλία συμπτωμάτων με αρκετά στάδια. Συνήθως έχει ύπουλη έναρξη. Συχνά συνυπάρχει κατάθλιψη που στα πρώτα στάδια ενδέχεται να αποπροσανατολήσει τη διάγνωση. Ορισμένες φορές αναπτύσσεται οργανικό ψυχοσύνδρομο όπου ο ασθενής υποφέρει από ιδέες ότι κάποιοι θέλουν το κακό του, ότι είναι θύμα, έχοντας ψευδαισθήσεις κ.ά.
Πότε να αρχίσετε να ανησυχείτε;
Αλλαγές στη συμπεριφορά ή στη προσωπικότητα μετά την ηλικία των 50 ετών, που επιμένουν πάνω από 6 μήνες, λέγονται Ήπιες μεταβολές -εξασθένισης συμπεριφοράς (Mild Behavioral Impairnment)
Αυτές μπορεί να είναι :Αδιαφορία έως και απάθεια ,δυσφορία και αύξηση του άγχους ή ακόμα αναίτια ευφορία και υπερκινητικότητα. Αδυναμία ελέγχου σε διάφορα όπως ο τζόγος,απώλεια ενδιαφέροντος και κατανόησης για τους άλλους,ακόμα και παραισθήσεις ή ψευδαισθήσεις. Όλα αυτά γίνονται επιβαρυντικά για τη ζωή και τις σχέσεις και έχουν βρεθεί να σχετίζονται με ερχόμενη ή ήδη υπάρχουσα διεργασία Άνοιας. Μπορεί δηλαδή να αποτελούν προγνωστικούς δείκτες πρόληψης και έγκαιρης αντιμετώπισης.
Όταν όμως βιώνετε μερικά από τα παρακάτω καλό είναι να επισκεφθείτε ειδικό για διερεύνηση.
- Όταν δυσκολεύεστε στη διαχείριση των οικονομικών σας θεμάτων.
- Όταν ψάχνετε να βρείτε την κατάλληλη λέξη και αυτό γίνεται πολύ συχνά.
- Όταν ξεχνάτε συχνά τα ραντεβού σας, τις επετείους των δικών σας και άλλες ημερομηνίες και γεγονότα.
- Όταν ξεχνάτε συχνά πρόσωπα και ονόματα.
- Όταν έστω και μια φορά έχετε χαθεί περπατώντας ή οδηγώντας.
- Όταν ξεσπάτε με ευσυγκινησία και εκνευρισμό και κυριεύεστε από φοβίες που δεν είχατε πριν.
- Όταν δυσκολεύεσθε στις καθημερινές σας ασχολίες, όπως τα ψώνια, το μαγείρεμα, την προσωπική σας υγιεινή.
- Όταν υπάρχει εν γένει αισθητή ελάττωση της μνήμης και είσθε άνω των 60 ετών.
Όλα αυτά όταν συμβαίνουν μην τα υποτιμάτε και απευθυνθείτε γρήγορα σε ειδικό π.χ. ψυχίατρο, με εμπειρία στα ψυχογηριατρικά σύνδρομα.
Προσοχή μην πανικοβληθείτε και μη χαθείτε στο διαδίκτυο ψάχνοντας να μάθετε για διάφορες αμφίβολες ανακαλύψεις!
Αίτια
- Η εκφύλιση του εγκεφάλου είναι το κυριότερο Φλοιώδης εκφύλιση αναπτύσσεται στην άνοια αλτσχάιμερ και τη μετωποκροταφική, ενώ Υποφλοιώδης εκφύλιση αναπτύσσεται στην παρκινσονική άνοια, κ.α.
- Αγγειακά αίτια (για την πολυεμφρακτική άνοια), τραυματισμό (υποσκληρίδιο αιμάτωμα..) ,ανεπάρκειες (Β12,φυλλικού,..)
- Άλλα: Υποθυρεοειδισμός, υπερασβαιστιαιμία, υδροκέφαλος, κ.α.
- Η κατάχρηση αλκοόλ μετά τα 50 χρόνια αυξάνει τις πιθανότητες για ανάπτυξη της Άνοιας. (BMJ 2018). Ας φαντασθούμε τι θα γίνει με τη γήρανση των σημερινών εφήβων και νεολαίων που ήδη κάνουν κατάχρηση αλκοόλ.
- Ο σύγχρονος τρόπος ζωής ,καθιστική ζωή,έλλεψη άσκησης, καταχρήσεις ,σωματικοί νόσοι (σακχαρώδης διαβήτης ,χοληστερίνη, αρτηριακή υπέρταση),μόλυνση ατμόσφαιρας και υδάτων ,όλα αυτά συνεισφέρουν στην επιβάρυνση της εγκεφαλικής λειτουργίας και στη πιθανότητα για εκδήλωση νοητικής έκπτωσης και Άνοιας.
Διάγνωση
Για όλα υπάρχει αντιμετώπιση, αρκεί να ξεκινήσουμε με έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση.
Δεν υπάρχει προς το παρόν κανένας αξιόπιστος δείκτης που με βεβαιότητα να ανιχνεύει την άνοια τύπου alzheimer στα αρχικά της στάδια.
Βοηθούν έως ενός σημείου η αξονική και η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου.
Η ανεύρεση στο σάλιο του Ε4 αλληλόμορφου γονιδίου δεν διαπιστώνει τη νόσο αλλά μεγάλο παράγοντα κινδύνου.
Η χρήση ΡΕΤ, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων μπορεί να αποτελέσει αξιόπιστη απεικόνιση έναρξης της νόσου.
Διάφορα συμπτώματα αποτελούν:
- Η εντυπωσιακή επανάληψη ερωτήσεων,
- η έκπτωση της πρόσφατης κυρίως μνήμης,
- η συσσώρευση και το κρύψιμο αντικειμένων,
- η μείωση της συγκέντρωσης,
- ο εύκολος εκνευρισμός και το εύκολο κλάμα,
- οι περιπλανήσεις στον δρόμο με τα μνημονικά κενά,
- οι ψευδαισθήσεις, οι νυχτερινές κυρίως παραισθήσεις,
- οι ιδέες ότι θα τους κάνουν κακό,
- οι διαταραχές ύπνου.
Η διάγνωση του αρχικού σταδίου στηρίζεται κυρίως στα συμπτώματα όπως είναι :
- η μείωση της μνήμης,
- η πεσμένη προσοχή και συγκέντρωση,
- η δυσκολία για λήψη αποφάσεων,
- η έντονη αφηρημάδα και κόπωση.
Η διάγνωση του μέσου σταδίου στηρίζεται στα
- αρχικά συμπτώματα που επιδεινώνονται,
- καθώς και στις άσκοπες περιπλανήσεις μέσα και έξω από το σπίτι,
- την ελάττωση στο ελάχιστο μαθηματικών πράξεων,
- τη μεγάλη δυσκολία στις συναναστροφές,
- το κρύψιμο αντικειμένων,
- την επιθετικότητα, την καχυποψία ότι τον κλέβουν, ότι το σπίτι δεν είναι το δικό του κ.α.
Η διάγνωση του προχωρημένου σταδίου στηρίζεται:
- Στο μέσο προς προχωρημένο στάδιο ο ασθενής συχνά εκδηλώνει σωματική επιθετικότητα και φέρεται χωρίς ηθικές και κοινωνικές αναστολές. Δηλ. ντύνεται παράδοξα, μιλά και χειρονομεί με σεξουαλικά υπονοούμενα ενώ μπορεί να προκαλέσει προβλήματα οικονομικά, νομικά.
- στην επιδείνωση των συμπτωμάτων,
- στην εμφάνιση ακράτειας,
- στην εμφάνιση εντονότερων παραισθήσεων, ψευδαισθήσεων και επιθετικότητας σε εναλλαγή με περιόδους πλήρους απάθειας και αδιαφορίας.
- Η επικοινωνία πλέον είναι δυσχερέστατη, ενώ συχνότερη είναι η άρση αναστολών και οι διαταραχές συμπεριφοράς με σεξουαλικές παρενοχλήσεις, σχόλια…
Εδώ μπαίνουν τα ερωτήματα περί αναγκαιότητας ή όχι μεταστέγασης σε χώρο υποστηριζόμενης διαβίωσης.
Στο προχωρημένο στάδιο παρατηρείται μια διάχυτη εγκεφαλική ατροφία κυρίως στους μετωπιαίους, βρεγματικούς και κροταφικούς λοβούς και στον ιππόκαμπο.
Υπάρχουν τα κύρια χαρακτηριστικά ευρήματα όπως οι νευριτιδικές πλάκες με αμυλοειδικό πυρήνα, τα νευροϊνιδιακά τολύπια που αντιπροσωπεύουν φωσφορυλιωμένη πρωτεϊνη tau και εκφυλισμένους νευρώνες στον ιππόκαμπο.
Προσοχή: ο ρυθμός επιδείνωσης των συμπτωμάτων ποικίλλει σημαντικά από άτομο σε άτομο.
Πρόληψη
Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η διατήρηση και ο έλεγχος της υγείας σε φυσιολογικά πλαίσια ελαττώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου Αλτσχάιμερ.
Έτσι, μερικοί παράγοντες που αποδεδειγμένα προστατεύουν τον οργανισμό σε σημαντικό βαθμό από τη πρωιμότητα εμφάνισης της νόσου είναι οι εξής :
- η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερίνης, της θυροειδικής λειτουργίας, των υψηλών επιπέδων ομοκυστείνης, του σακχαρώδη διαβήτη
- μαζί με μια ισορροπημένη διατροφή( εμπλουτισμός της διατροφής με πολλά φρούτα και λαχανικά ) και τον έλεγχο της παχυσαρκίας,
- μαζί με την άσκηση και την καλή καρδιακή λειτουργία,σύγχρονες μελέτες αναγορεύουν το συχνό και γρήγορο περπάτημα σε παράγοντα πρόληψης πολλών παθήσεων αλλά και Άνοιας
- ο χορός,, το διάβασμα βιβλίων, το παίξιμο μουσικών οργάνων ενισχύουν την εγκεφαλική λειτουργία.
- η κοινωνικοποίηση και ο εμπλουτισμός του περιβάλλοντος με σχέσεις και δραστηριότητες αυξάνουν την εγκεφαλική λειτουργία
- τα νοητικά ερεθίσματα ,τα σταυρόλεξα,παιγνίδια,η ανάγνωση εφημερίδας και βιβλίων αυξάνουν τις συνδέσεις και την λειτουργία των νευρώνων του εγκεφάλου.
- η άσκηση και η μάθηση θεωρείται ότι αυξάνουν την καλωδίωση των νευρώνων (νευρικών κυττάρων) στον εγκέφαλο και ομαλοποιούν τη καλή μεταξύ τους επικοινωνία και σύνδεση.
- Πρόσφατη Αυστραλιανή έρευνα (2022) αναφέρει ότι τα καθημερινά βήματα έως 10000,αυξάνουν την πρόληψη απέναντι στα καρδιαγγειακά νοσήματα και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και Άνοιας. Τα θετικά αποτελέσματα ξεκίναγαν απο τα 3800 βήματα.
- Εν γένει παραμένει ισχυρή η πεποίθηση για την ισχυρή πρόληψη που αποφέρουν τα 30 λεπτά καθημερινού γρήγορου περπατήματος.
- η άσκηση αυξάνει την ιανότητα για μάθηση.
Διάφοροι κίνδυνοι για την ανάπτυξη της νόσου:
- Έχει βρεθεί από μελέτες ,καταγραφή υψηλής συσχέτισης σακ. διαβήτη και άνοιας.
- Μεγάλος κίνδυνος για τη νόσο Αlzheimer υπάρχει από την εισαγωγή στον οργανισμό αλουμινίου είτε από κακής ποιότητας νερού, είτε από συσκευασίες τροφίμων.
- Τα άτομα που κληρονομούν το ελαττωματικό γονίδιο APO-4 βρέθηκε να έχουν 4με 8 φορές αυξημμένη πιθανότητα για Άνοια σε σχέση με κάποιον που δεν το έχει. Επίσης έχουν μικρότερη δυνατότητα κάθαρσης της τ-πρωτείνης και του β-αμυλοειδούς. Έτσι, όταν εισρέουν παράγοντες όπως το αλουμίνιο χωρίς σωστή χλωρίωση του νερού και χωρίς καλό αντιστάθμισμα από πυριτικό οξύ, ο κίνδυνος για άνοια τύπου Alzheimer γίνεται μεγαλύτερος.
- Ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου είναι η ηλικία. Η πιθανότητα εμφάνισης της άνοιας τύπου Άλτσχάιμερ διπλασιάζεται κάθε 5 χρόνια μετά τα 65 χρόνια. Έτσι το 50% των 85χρονων πάσχουν από τη νόσο.
- Οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις αποτελούν παράγοντα κινδύνου για αγγειακή άνοια.
- η φτώχεια και η ανέχεια σχετίζονται με την εμφάνιση πρωιμότερα της Άνοιας.
Η πνευματική διέγερση μέσω σταυρολέξων, διαβάσματος εν γένει, συμμετοχής στην κοινωνική ζωή, η επίλυση ενός προβλήματος απελευθερώνουν νορεπινεφρίνη και δημιουργούν ενδεχομένως νοητικά αποθέματα.
Αν έχετε σωματική εργασία, να βρείτε ένα πνευματικό ενδιαφέρον και αν έχετε μια πνευματική εργασία να βρείτε ένα σωματικό χόμπι.
Η γενετική προδιάθεση ως παράγοντας κινδύνου αφορά λιγότερο του 5% των περιπτώσεων. Ο κίνδυνος είναι τετραπλάσιος για τους συγγενείς πρώτου βαθμού ασθενών που εκδήλωσαν τη νόσο Αλτσχάιμερ πριν τα 65 χρόνια.
Το πράσινο τσάι εξακολουθεί να σχετίζεται με ενίσχυση και προστασία της πνευματικής λειτουργίας και με μικρότερο κίνδυνο πνευματικής εξασθένισης.
Η ποιότητα του νερού επιβαρυμένου με αλουμίνιο σε μεγάλα ποσοστά φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης από Αλτσχάιμερ.
Θεραπεία της Άνοιας
Υπάρχουν σύγχρονα φάρμακα που αποδεδειγμένα επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου. Τα κυριότερα και εγκυρότερα:
- είναι οι αναστολείς ακετυλχονεστεράσης και οι νικοτινικοί αναστολείς δονεπεζίλη (Aricept), ριβαστιγμίνη (Exelon), γκαλανταμίνη (Reminyl), που προσπαθούν να διορθώσουν το έλλειμμα της κεντρικής χολινεργικής μεταβίβασης που υπάρχει, καθώς και
- οι ανταγωνιστές των NMDA υποδοχέων του γλουταμινικού ώστε να μην ευοδώνεται η ενδοκυττάρια συσσώρευση ασβεστίου (μεμαντίνη, (ebixa..)).
- Άλλες φαρμακευτικές θεραπείες που μελετάται η αποτελεσματικότητα τους είναι:
- Τα νοοτρόπα: πιρακετάμη (Nootrop), ανιρασετάμη (Memodrin…). Ο σκοπός της ανιρασετάμης είναι η ενίσχυση της συναπτικής λειτουργίας ενισχύοντας εκλεκτικά δύο γλουταμινεργικούς υποδοχείς
- Οι αποκλειστές διαύλων ασβεστίου (νιμοδιπίνη, Νimotop).
- Η καρνιτίνη ως ενισχυτής των συνάψεων της ακετυλχολίνης με πιθανή χολινομιμητική επίδραση και προστασία.
- Τα αντιφλεγμονώδη (ασπιρίνη, NSAIDs) βασιζόμενα στη θεωρία της φλεγμονής γύρω από τις αμυλοειδικές πλάκες εξαιτίας της ενεργοποίησης μικρογλοίας, της παρουσίας κυτοκινών,…
- Οι αντιοξειδωτικές ουσίες (βιταμίνη Ε,…) που αποβλέπουν στην ελάττωση των ελευθέρων ριζών στον ιππόκαμπο και τον νεοφλοιό.
- Το gingo biloba με μελέτες για την ήπια μνημονική διαταραχή και το αρχικό στάδιο άνοιας κυρίως.
- Το φυλικό οξύ
- Οι αντιαμυλοειδικές θεραπείες με τους αναστολείς των ενζύμων β, γ σεκρετάσης, υπεύθυνων για την απελευθέρωση της βήτα αμυλοειδικής πρωτείνης και της νευροτοξικής της δράσης, μέσω δευτερογενών μηχανισμών, όπως το οξειδωτικό στρες και η υπεροξείδωση
- Υπάρχουν νέες μελέτες και σε ανάπτυξη δεκάδες νέα φάρμακα.
- Μελετάται Εμβόλιο που ενδέχεται να σταματά την εξέλιξη της νόσου αναμένεται να λάβει έγκριση και να κυκλοφορήσει τα επόμενα χρόνια. Υπόσχεται ότι θα μπλοκάρει το β αμυλοειδές, το οποίο ευθύνεται για τη δημιουργία των αμυλοειδικών πλακών στον εγκέφαλο. Το εμβόλιο βέβαια θα απευθύνεται στα αρχικά στάδια της νόσου.
- Βρετανοί ερευνητές μελετούν την ουσία CPHPC για να περιορίσουν την πρωτεΐνη SAP που σχετίζεται με την ασθένεια.
- Υπάρχουν επίσης φάρμακα που θεραπεύουν την κατάθλιψη και τα ψυχοσύνδρομα στην άνοια.
- Η ενίσχυση της διανοητικής δραστηριότητας μπορεί να προστατεύσει σε σημαντικό βαθμό τον εγκέφαλο από την άνοια (μελέτη της Mayo clinic). Με τη χρήση υπολογιστή κατά 30%, με τη χειροτεχνία κατά 28%, με κοινωνικές δραστηριότητες κατά 23%, παίζοντας παιγνίδια κατά 22%.
- Η διατήρηση καλού ύπνου. Η αϋπνία διαταράσσει τον κιρκάδιο ρυθμό με επιβάρυνση της εγκεφαλικής λειτουργίας, διότι στον ύπνο αφαιρούνται εγκεφαλικές τοξίνες όπως το β-αμυλοειδές.
- Η θεραπεία των απνοιών που προκαλούν άνοια.
- Η θεραπεία της κατάθλιψης ,η οποία βρέθηκε να προκαλεί άνοια μέσω εκφυλιστικής διεργασίας.
- Ο διακρανιακός παλμικός ερεθιστής ,είναι μία υποσχόμενη μέθοδος και προσπαθεί με ηχητικά παλμικά κύματα να αυξήσει την αιμάτωση και τον μεταβολισμό στις πάσχουσες περιοχές καθώς επίσης αυξάνει την νεοαγγείωση και τη νευροπλαστικότητα. Αφορά ασθενείς αρχικού κυρίως σταδίου και δεν υποκαθιστά τη φαρματευτική αγωγή.
Υπάρχουν οδηγίες και τεχνικές προς τους συγγενείς και φίλους. Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε την κατανόηση που οφείλουν να δείχνουν οι συγγενείς ώστε να μην κατηγορούν τον πάσχοντα όταν ξεχνά ή συμπεριφέρεται περίεργα. Δεν φταίει αυτός που νοσεί.
Αντιμετώπιση του ανοϊκού ασθενή
- Προσεγγίστε τον/την με απλά λόγια, μικρές προτάσεις, απλές έννοιες.
- Μη τον ρωτάτε διαρκώς αν θυμάται.
- Μη μαλώνετε για την πραγματικότητα, αλλάξτε θέμα συζήτησης.
- Ελέγξτε τη δυνατότητά του για περιπλάνηση και αφαιρέστε τα κλειδιά του αυτοκινήτου.
- Απομονώστε τις επικίνδυνες ουσίες (χλωρίνη,κλπ).
- Απομακρύνετε καλώδια, κούτες και άλλα αντικείμενα που μπορεί να σκοντάψει.
- Κάντε πράγματα μαζί: μία βόλτα, να φάτε μαζί, να πιείτε καφέ μαζί, να τηλεφωνήσετε στους εορταζόμενους
- Προσέξτε την επαρκή του ενυδάτωση, τα ούρα του, τις κενώσεις του.
- Φροντίστε να είναι καθαρός, πλυμένος, με καθαρά ρούχα.
- Προσέξτε τον εργαστηριακό του έλεγχο ιδιαίτερα για:
- σακχ. διαβήτη,
- χοληστερίνη,
- ομοκυστεϊνη,
- Β12,
- φυλικό οξύ
- καθώς και στην αρτηρ. Πίεση
- Προσοχή στη διατροφή του: φρούτα, λαχανικά, ψάρια, άπαχο κοτόπουλο, όσπρια, άπαχο γάλα, άφθονο νερό κ.α.
- Το βασικότερο:συνειδητοποιήστε τι συμβαίνει, αναλύστε τα συναισθήματά σας, ζητήστε βοήθεια χωρίς πανικό.
- Η εισαγωγή σε μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων ,μπορεί να είναι η τελευταία λύση.
Για τον Φροντιστή:
- Αναζητήστε έγκαιρα και έγκυρα τη διάγνωση για τον άνθρωπό σας.
- Μην περιμένετε από τον άνθρωπό σας να σας φέρεται όπως πριν.
- Είναι λογικό και ανθρώπινο να χάνετε την υπομονή σας όταν ο άνθρωπός σας ρωτά τα ίδια ή ξεχνάει θέματα που μόλις του απαντήσατε.
- Προετοιμασθείτε για το επόμενο κάθε φορά στάδιο της Άνοιας, ώστε να μη καταρρεύσετε.
- Όταν θυμώνετε στον άνθρωπό σας, σημαίνει ότι η θλίψη και η ψυχολογική σας άρνηση – παραδοχή γι’ αυτό που του συμβαίνει, είναι μεγάλη.
- Προσπαθήστε να απουσιάζετε κατά διαστήματα ώστε να παίρνετε άδεια από το πρόβλημα.
- Αν θέλετε να βοηθήσετε τον άνθρωπό σας, μην αμελήσετε τον εαυτό σας ποτέ.
- Αν νιώθετε κουρασμένος, ή ίσως έχετε κατάθλιψη. Απευθυνθείτε για βοήθεια σε ειδικό.
- Μη νομίζετε ότι γνωρίζετε τα πάντα για το συμφέρον του ανθρώπου σας. Απευθυνθείτε σε ειδικό επιστήμονα που ασχολείται με την άνοια.
- Ασχοληθείτε με την επίλυση των όποιων οικονομικών, νομικών εκκρεμοτήτων, όπως πληρεξουσιοδοτήσεις, δικαιοπραξίες, διαθήκες, χρέη κλπ. Στο ιατρείο υπάρχει μεγάλη εμπειρία από πραγματογνωμοσύνες γύρ από τέτοια θέματα
Νεότερες μελέτες…..
Φάρμακα που χορηγήθησαν σε ήπια,πρώϊμη άνοια απέτυχαν να λειτουργήσουν.Μελέτες γίνονται με ασυμπτωματικούς εθελοντές που διαπιστώθηκε σε ΡΕΤ scan η ύπαρξη β-αμυλοειδούς.
Γονίδιο ασπίδα ίσως προφυλάσσει από τη νόσο Αλτσχάιμερ, μειώνοντας κατά 50% την ποσότητα του βήτα αμυλοειδούς.
Άλλες έρευνες έδειξαν ότι υψηλά επίπεδα ομοκυστείνης στο αίμα, συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για άνοια, καθώς ενοχοποιούνται για πρόωρο θάνατο εγκεφαλικών κυττάρων. Μελέτες συνδέουν τη μείωση του αμινοξέος της ομοκυστεΐνης με τη χρήση του συμπλέγματος βιταμινών Β (Β6 και Β12) και φυλλικού οξέος. Η ομοκυστεΐνη λοιπόν σχετίζεται με την εμφάνιση και πορεία της ν. Alzheimer. Ωστόσο οι μελέτες δεν απέδειξαν ότι μπορούν να βάλουν φρένο στην εμφάνιση της νόσου, παρά στο να επιβραδύνουν την εξέλιξή της. (Proceedings of the national Isabel Marant Shoes Sale academy of sciences)
Οι γονιδιακοί πολυμορφισμοί της απολιποπρωτεΐνης Ε βρέθηκε να επιβαρύνουν σε περιπτώσεις όψιμης έναρξης. Η απολιποπρωτεΐνη Ε4 ανευρίσκεται στο 40% των ασθενών με Αλτσχάιμερ, χωρίς όμως να σημαίνει ότι υποχρεωτικά όσοι το έχουν θα νοσήσουν. Αντίστοιχα, ασθενείς με τη νόσο δεν είναι φορείς του γονιδίου.
Η παρουσία φλεγμονής στον εγκέφαλο επηρρεάζει την εξέλιξη της νόσου. Τα αντιφλεγμονώδη όμως δεν βοήθησαν προς το παρόν.
Η νόσος του Αλτσχάιμερ μοιάζει να εξαπλώνεται από κύτταρο σε κύτταρο του εγκεφάλου, σαν μόλυνση από ιό, όπως δείχνουν πρόσφατες μελέτες, που επιβεβαίωσαν ότι η εξάπλωση οφείλεται στην πρωτεΐνη Tau. H συγκεκριμένη πρωτεΐνη υπερφωσφορυλιώνεται παθολογικά με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η βιολογική δραστηριότητά της. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται νευροινιδιακά τολύπια, οδηγώντας σε εκφύλιση και απώλεια συνάψεων. Έτσι τίθεται το ερώτημα αν μπορεί να παρεμποδιστεί η μετάδοση αυτής της εξέλιξης.
Σε γενετική ισλανδική μελέτη ανακαλύφθηκε μια σπάνια μετάλλαξη που προστατεύει από τη νόσο Alzheimer. Αυτή η μετάλλαξη φαίνεται να μειώνει κατά 50% την ποσότητα του β-αμυλοειδούς, το οποίο προκαλεί την νόσο. Έτσι φαίνεται χρήσιμη η ανάπτυξη φαρμάκων που καλούνται αναστολείς ΒΑCE.
Μελέτες ερευνούν τη θετική επίδραση της βιταμίνης Β3 στη μείωση της πρωτεΐνης που σχετίζεται με τη βλάβη στη νόσο Alzheimer. Η νικοτιναμίδη, Β3, έχει κάποιες αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και περιέχεται στο κρέας, ψάρια, πατάτες, αποτελεί δε βάση συμπληρωμάτων διατροφής. Τα πειράματα στους ανθρώπους βρίσκονται σε εξέλιξη.
Βότανο που χρησιμοποιεί αιώνες η κινεζική ιατρική, μέσω της ουσίας hyperzine A, που ήδη οι Κινέζοι χρησιμοποιούν ως αναλγητικό και αντιφλεγμονώδες, βρέθηκε να προστατεύει την ακετυλχολίνη, με θετική επίδραση στη μνήμη και την μάθηση.