Α)Σεξουαλικές διαταραχές
“Καλότυχοι όσοι γνωρίζουν μόνο το γλυκό πρόσωπο της Αφροδίτης και δίνονται στην ηδονή με σύνεση και μέτρο” (Ευριπίδης) Με τον όρο σεξουαλικές διαταραχές ,μπορούμε ένα περιγράψουμε ψυχολογικές καταστάσεις που δυσχεραίνουν λίγο ή πολύ τη σεξουαλική ζωή.
Οι σεξουαλικές διαταραχές μπορούν να εμφανίζονται αυτόνομες ή σε συνδυασμό με κάποια ψυχική πάθηση ή διαταραχή, π.χ. την κατάθλιψη, τον αλκοολισμό, κ.α.
Η σεξουαλικότητα μελετάται σαν ένα στοιχείο μιας ψυχοσωματικής ενότητας και όχι σαν κάτι το αποσπασματικό. Είναι δηλαδή θεμελιώδης για την σωματική υγεία.Το σεξουαλικό αποτελεί έκφραση υψηλής συναισθηματικής επικοινωνίας.
Ο ερωτισμός δεν μπορεί παρά να είναι σχετιζόμενος θετικά ή αρνητικά με την επικοινωνία και την κοινωνικότητα. Η τεχνολογία επηρρεάζει την έκφραση της σεξουαλικής πρακτικής.
Πολλοί άνθρωποι καταστρέφουν μέσω του σεξ τη σχέση που δεν αντέχουν να κρατήσουν.
Μία ανώριμη σεξουαλικότητα οδηγεί συχνά σε διαταραγμένες σεξουαλικές επιλογές, σε σχέσεις με παιδιά, σε κακοποιήσεις, σε ζηλοτυπικό παραλήρημα έως και στον φόνο.
Πολλοί φθάνουν στη σεξουαλική βία μιας είτε αδυνατούν είτε φοβούνται να αγαπηθούν.
“Και έτσι βαδίζουν χέρι -χέρι ο έρως και η έρις.Για φαντάσου ένα τόσο δα φωνήεν χωρίζει τη γέννηση από την καταστροφή”(Ευριπίδης)
Περιλαμβάνουν τις εξής σεξουαλικές διαταραχές:
1.την υποτονική σεξουαλική επιθυμία έως τη σεξουαλική αποστροφή
2.τη διαταραχή στύσης στον άνδρα , η οποία κάποια στιγμή μπορεί να συμβεί σε κάθε άνδρα.Η διαταραχή αυτή φέρνει σκέψεις οι οποίες δημιουργούν συναισθήματα ντροπής, ενοχών, θυμού, στενοχώριας. Η εμπειρία καταγράφεται στη μνήμη του άντρα και κάνει σκέψεις που του δημιουργούν την αίσθηση της απειλής και του φόβου. Θα έχω ξανά καλή στύση; Θα γίνω ρεζίλι; Η στύση θα σταθεί στο ύψος της? Έχει επίσης μεταβληθεί η υφή της πολιτικής και κοινωνικής κυριαρχίας των ανδρών με αποτέλεσμα η στύση να γίνεται κάτι αγχωτικά υπολογίσιμο αντι δεδομένο όπως παλιότερα.
- Έτσι δίδεται σήμα ότι υπάρχει κίνδυνος, άρα φόβος, και το σώμα ετοιμάζεται για τον κίνδυνο. Η καρδιά λειτουργεί γρήγορα, τα αγγεία κάνουν σύσπαση, έτσι είναι σχεδόν αδύνατο να πετύχει στύση, αλλά και να τη διατηρήσει.
- Αρχίζει ένας φαύλος κύκλος για τον άνδρα σκεπτόμενος ότι κρίνεται .
- Οι νέοι άνδρες, κάτω από τα 40 έτη, είναι απίθανο να έχουν οργανικό πρόβλημα στην στύση .
- Την πρόωρη εκσπερμάτιση
η οποία μπορεί να γίνει αιτία απώλεια της στύσης λόγω άγχους.
- Την ανοργασμία (στη γυναίκα κυρίως)
όπου συνήθως ο/η σύντροφος γίνεται μία απειλή. Το σεξ γίνεται φόβος, αδιαφορία, έως και μισητό. Παλαίοτερα περιγραφέν παρόμοιο σύνδρομο είναι το σύνδρομο των 5 :Παρουσιάζεται επίμονη υπεραιμία κατά την συνουσία,υπερευαισθησία στη πύελο,λευκόρροια,διόγκωση και πάχυνση των τοιχωμάτων της μήτρας,σκλήρυνση των ιερομητρικών συνδέσμων.Το φαινόμενο ααποδίδεται στην έλλειψη οργασμικής ικανοποίησης και αποφόρτησης
Σεξουαλικές διαταραχές – Θεραπεία
Εξαρτάται από το αν εμπλέκονται άλλες ψυχολογικές διαταραχές.
Αν αποκλεισθούν οι οργανικές βλάβες και η σοβαρή ψυχοπαθολογία διάφορες τεχνικές συμπεριφοράς μπορούν να θεραπεύσουν.
Η ατομική ψυχοθεραπεία ψυχοδυναμικού τύπου θα συσχετίσει και θα λύσει βαθύτερες συγκρούσεις που προκαλούν αυτά τα προβλήματα.
Άλλωστε η σεξουαλική συμπεριφορά είναι φορέας μηνυμάτων που πρέπει να διερευνηθούν.
Β)Σεξουαλικές παρεκκλίσεις – (ονομαζόμενες στο παρελθόν ως διαστροφές )
- Αποτελούν κάποιες επαναλαμβανόμενες και επίμονες σεξουαλικές φαντασιώσεις -παρορμήσεις αλλά και πράξεις με σκοπό την διέγερση και τον οργασμό.
- Η ταυτότητα φύλου, η αίσθηση ότι είναι άνδρας, γυναίκα και ο ρόλος του φύλου από την οικογένεια ,κοινωνία διαμορφώνουν σημαντικά την προσωπικότητα. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός σταδιακά συνειδητοποιείται από την ηλικία των 10 περίπου ετών
- Σύμφωνα με τη ψυχανάλυση ενδέχεται να υπάρχει ένα λανθάνον πυρήνας ¨διαστροφής ¨μέσα σε όλους τους ανθρώπους ο οποίος μπορεί και ελέγχεται.
- Όσο η φαντασίωση λειτουργεί λιγότερο σε έναν σεξουαλικά παρεκλινόμενο ,τόσο θα κυριαρχεί στη συμπεριφορά του η διαστροφή ως πράξη πλέον και όχι ως φαντασίωση μόνον.
- Στο επίπεδο των φαντασιώσεων και μόνον δεν υπάρχουν φαντασιώσεις αποκλειστικά διαστροφικές. Δεν υπάρχει δηλαδή παθογνωμική φαντασίωση από μόνη της.
- Πολλές φαντασιώσεις συνοδεύουν την ερωτική ζωή των περισσοτέρων ανθρώπων.
- Όταν υπάρχει τυπική ¨διαστροφή¨ ,συνήθως υπάρχει φτωχή φαντασιωσική ζωή . Ενδέχεται τότε το άτομο να μην αρκείται στην όποια φαντασιωσική ζωή αλλά να έχει την ανάγκη να κάνει πράξη όσα φαντάζεται .Τότε ξεκινά η πιθανότητα μίας διαστροφής.
- Πολλοί άνθρωποι μία περίοδο της ζωής τους μπορεί να ανέπτυξαν κάποιου είδους σεξουαλική παρέκκλιση, χωρίς όμως αυτή να κυριάρχησε στη ψυχική τους οργάνωση. Χωρίς δηλαδή να αποτελεί τη δομή τους.
- Η διαφορά είναι ότι σε κάποιους ανθρώπους η σεξουαλική παρέκκλιση γίνεται ένα απαιτούμενο για την ψυχική τους ισορροπία και όχι μία περιστασιακή εκδήλωση.
- Σε κάποιον βαθμό ,μερικές από τις παρακάτω παρεκκλίσεις που αναφέρονται αποτελούν ήδη ως φαντασιώσεις ,μέρος της λειτουργίας μίας <<λεγόμενης φυσιολογικής ερωτικής ζωής>>. Αρκεί να μην κυριαρχούν, να μην αποτελούν μονόδρομο, να μην προκαλούν βία και εξαναγκασμό αλλά να μένουν στη σφαίρα κυρίως των φαντασιώσεων.
- Ο φετιχισμός και η επίδειξη με τα ρούχα, εσώρουχα, γόβες στιλέτο και η ηδονοβλεψία με τις αποκαλυπτικές ειδήσεις των ροζ σκανδάλων κλπ αποτελούν ήδη τηλεοπτικά εμπορεύματα που μαζί με τα ροζ εξώφυλλα πολλών περιοδικών και εφημερίδων παρελαύνουν καθημερινά .
Οι σεξουαλικές παρεκκλίσεις αφορούν συνήθως τους άνδρες και σχετίζονται με την ανάγκη τους να αποδείξουν τον ανδρισμό τους ώστε να αποκτούν αυτοπεποίθηση . Ο σύγχρονος ανδρικός ρόλος αποτελεί στο σύγχρονο κόσμο μία μεταβαλλόμενη πραγματικότητα επιτείνοντας το άγχος αυτοπεποίθησης στον άνδρα. Οι λεγόμενες διαστροφές περιλαμβάνουν:
- την επιδειξιομανία :Αφορά κυρίως άνδρες και είναι μία επαναλαμβανόμενη παρόρμηση -επιθυμία έκθεσης των γεννητικών οργάνων σε ένα ανυποψίαστο και άγνωστο άτομο.
- την ηδονοβλεψία: Αφορά συνήθως άνδρες και συνδυάζει τον ερεθισμό με την αυτοϊκανοποίηση.
- το σαδομαζοχισμό : Ο σαδισμός σχετίζεται συχνά και με τον βιασμό αλλά και τον φόνο. Ο πόνος συνδέεται με την ηδονή και μπορεί να πάρει επικίνδυνες διαστάσεις. Ο πόνος μπορεί επίσης να συνδεθεί και με την διέγερση. Ο πόνος έτσι γίνεται μονόδρομος. Για τον μαζοχιστή αποτελεί μία πρόσκαιρη διέξοδο από τον φόβο του ευνουχισμού. Ο σαδισμός είναι το πάθος για τον απεριόριστο έλεγχο πάνω στα πράγματα και τους ανθρώπους ,έως το πάθος για τη καταστροφή της ζωής (νεκροφιλία) .
- το φετιχισμό: Αφορά συνήθως άνδρες που διεγείρονται σχεδόν αποκλειστικά αντικείμενα ένδυσης ,υπόδησης των γυναικών,γυναικείων μελών σώματος. Έτσι γίνονται υποκατάστατα ερωτικού συντρόφου. Διότι το κομμάτιασμα διαφέρει από τη σχέση με το όλον του άλλου.
- την εφαψιομανία : Συμβαίνει σε συνωστισμό. Το άτομο συνήθως άντρας, νιώθει μόνος και παθητικός στη ζωή του και προσπαθεί να αντλήσει ευχαρίστηση και επιβεβαίωση από την επαφή γυναικών μέσα σε μέσα μεταφοράς κλπ.
- ην παιδεραστία : Είναι πολύ συχνή, ίσως η συχνότερη διαστροφή και από τις πιο σοβαρές. 10 -20% των παιδιών έως τα 13 έχουν υποστεί σεξουαλική επίθεση. Δεν αποτελούν μία ομοιογενή ομάδα. Άλλοι κακοποιούν ,άλλοι επιδίδονται σε ασέλγεια χωρίς σεξουαλική πράξη,άλλοι καταφεύγουν στη βία. Πολλοί παιδόφιλοι εργάζονται στην εκπαίδευση και σε κατασκηνώσεις.
- παρενδυσία : Υπάρχει παρέμβαση στην ένδυση, λόγω μη ταυτότητας φύλου. Για παράδειγμα ,η ένδυση με γυναικεία ρούχα ενός άνδρα για να αισθανθεί καλύτερα ή και μόνο για να διεγερθεί σεξουαλικά. Όπως και στον φετιχισμό αυτή η πρακτική μπορεί να φέρει σεξουαλική διέγερση.
- ο τρανσβεστισμός- τρανσεξουαλισμός: Υπάρχει η ανάγκη άλλης σωματικής ταυτότητας από αυτή που δηλώθηκε κατά την γέννηση. Για παράδειγμα, ένας άνδρας που επιθυμεί να αλλάξει φύλο. Υπάρχουν περιπτώσεις εφήβων με έντονες καταθλιπτικές εκδηλώσεις εξαιτίας της δυσκολίας αυτής που αντιμετωπίζουν. Το άτομο δυσφορεί ψυχικά ,όχι μόνο λόγω του κοινωνικού στιγματισμού που είναι εξουθενωτικός αλλά κυρίως λόγω ψυχικών συγκρούσεων που η ίδια η δυσανεξία φύλου-ταυτότητας ,προκαλεί. Οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι πολύ συχνές.Αποτελεί ανεξάρτητο φαινόμενο και δεν σχετίζεται με την ομοφυλοφιλία,παρόλο που κάποιοι ομοφυλόφιλοι ενδέχεται να φορέσουν γυναικεία ρούχα,σε ένα πάρτι,χωρίς όμως να παίρνουν. μέγιστη ικανοποίηση
Η παρενδυσία και ο τρανσβεστισμός ,για πολλούς σε επίπεδο κοινωνικής και νομικής θεωρίας , θεωρούνται δικαίωμα ,έκφραση ελεύθερης βούλησης και όχι διαταραχές. Η κοινότητα των διεμφυλικών αντιδρά στη προσέγγιση των ανωτέρω μέσω ψυχολογικών ή βιολογικών αναλύσεων και μένει στον δικαιωματικό όρο transgender (διεμφυλικός), χαρακτηρίζοντας απλά έτσι το άτομο που η ταυτότητα του φύλου του προσδιορίζεται διαφορετικά από εκείνην που καταχωρήθηκε κατά την γέννησή του.
Υπάρχει αντίδραση επίσης στο να θεωρείται ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός είναι το ίδιο με την ταυτότητα του φύλου. Δηλαδή θεωρούν ότι η ταυτότητα φύλου είναι άλλο ζήτημα από το τι σεξουαλικά έλκεται κάποιος.
Επίσης δεν δέχονται την ψυχολογική προσέγγιση και ανάλυση αλλά μένουν στο δικαίωμα έκφρασης και αυτοπροσδιορισμού. Ο αυτοπροσδιορισμός ως προς την έμφυλη ταυτότητα αναγορεύεται κυρίαρχο στοιχείο στη κοινότητα των διεμφυλικών (τρανς). Αυτό το κίνημα δικαιωμάτων για τον έμφυλο αυτοπροσδιορισμό , κατά τη γνώμη μας ,θα πρέπει να σχετισθεί θετικά και όχι αρνητικά με την ψυχολογική και ψυχιατρική μελέτη της σεξουαλικότητας και των όποιων διεργασιών αυτή αναφέρεται. Με σεβασμό πάντα στα δικαιώματα του ατόμου και τον αυτοπροσδιορισμό του. Σε αυτή την προσέγγιση δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται: -η ψυχοθεραπευτική επαφή με κάποιον σαν κάτι αξιοπερίεργο και νοσηρό αλλά μελέτη της προσωπικής του οδύνης αν υπάρχει, – οι θεραπείες μεταστροφής που πολλοί γονείς επιδιώκουν συνήθως προκαλούν φαινόμενα άγχους και ψυχικής βίας παρά επιλύουν τα θέματα.
Θεραπευτική προσέγγιση σεξουαλικών παρεκκλίσεων
Λόγω των αναστολών και της ντροπής που μπορεί να προκαλούν τα σεξουαλικά θέματα, η απόφαση για επίσκεψη σε ειδικό δεν γίνεται έγκαιρα.
Η θεραπεία ,όπου και αν χρειάζεται ,περιλαμβάνει συνδυασμό συμπεριφορικών και ψυχοδυναμικών παρεμβάσεων. Ο στόχος δεν είναι να επιβληθεί μία άποψη και πρακτική σε κάποιο άτομο αλλά να μην υποφέρει ψυχικά και να μπορεί να απελευθερωθεί από συμπτώματα και συμπεριφορές, που βασανίζουν το ίδιο αλλά ενίοτε και τους άλλους που δέχονται τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς αυτής..
Φάρμακα χορηγούνται σε κάποιες περιπτώσεις ,ιδιαίτερα όταν υπάρχει συννοσηρότητα με κατάθλιψη, άγχος ,ψύχωση
Η ψυχιατρική στα θέματα ταυτότητας φύλου, δεν θα πρέπει να λειτουργεί σαν επιστήμη¨ κανονικοποίησης ¨,και επιβολής μιας άποψης αλλά κατανόησης του όποιου προβλήματος και θεραπεία συννοσηρών καταστάσεων .
Γ) Ομοφυλοφιλία
Ο όρος δεν είναι διαχρονικός. Άρχισε να χρησιμοποιείταιτα τελευταια 120 χρόνια .
Στα παλαιότερα ψυχιατρικά συγγράμματα, η ομοφυλοφιλία αναφέρονταν στο κεφάλαιο των σεξουαλικών διαταραχών και “διαστροφών” και συνδυάζονταν με διάφορες θεραπείες.
Αποτελούσε βαρύ κοινωνικό στίγμα, αντικείμενο κοροϊδίας, αίτιο ακόμα και δίωξης σε πολλές χώρες. Στον μεσαίωνα καταδικάζονταν σαν σοδομισμός ακόμα και σε θάνατο. Στη Βικτωριανή Αγγλία ο Όσκαρ Ουάιλντ φυλακίσθηκε και διαπομπεύθηκε γι’ αυτό. Δικάσθηκε για ανήθικη συμπεριφορά και πράξεις απρέπειας με άνδρες ,σε φυλάκιση 18 μηνών και καταστράφηκε τόσο προσωπικά όσο και κοινωνικά. Η φυλάκιση για την ομοφυλοφιλία καταργήθηκε στην Αγγλία μόλις τη δεκαετία του 1960.
Από δεκαετίες πλέον δεν αναφέρεται σαν διαστροφή αλλά σαν μια ξεχωριστή σεξουαλική κατάσταση. Συνήθως αφορά το ανδρικό φύλο και σπανιότερα το γυναικείο.
Όπως εν γένει με την σεξουαλικότητα έτσι και με την ομοφυλοφιλία, πολλές είναι οι θεωρίες που προσπαθούν να την ερμηνεύσουν, κυρίως ψυχαναλυτικές και βιολογικές.
Το σύνηθες χαρακτηριστικό στην ανδρική ομοφυλοφιλία είναι ένας συνεχής θαυμασμός του ανδρισμού παρά της θηλυκότητας ,όπως πολλοί παρεμηνεύουν. Η αρρενωποτητα γίνεται ανάγκη έκφρασης.
Δεν υπάρχει διαταραχή ταυτότητας του φύλου. Στην εφηβεία γίνεται ο αυτοπροσδιορισμός της.
Δεν υπάρχει μία και μοναδική ομοφυλοφιλική έκφραση. Μπορεί να έχει ποικίλες εκδηλώσεις και πολλές ψυχολογικές συνιστώσες. Γνωστή εξάλλου η λανθάνουσα ομοφυλοφιλία σε πολλά κλειστά clubs ανδρών που μισούν επίσημα την ομοφυλοφιλία αλλά εσωτερικά την καταπνίγουν
Μελέτες δείχνουν ότι οι ομοφυλόφιλοι γονείς μπορούν να γίνουν εξίσου καλοί γονείς. Υπάρχουν αναφορές μάλιστα ότι τα παιδιά ομοφυλόφιλων γονέων είχαν σε μεγάλο βαθμό συμπάθειες σε άλλες ομάδες ανθρώπων,ήταν πιο εξοικειωμένα με κοινωνικές ομάδες εκτός επίσημης κοινωνικής αποδοχής,εν γένει ήταν πιο ανεκτικά στη διαφορετικότητα. Το αξιοσημείωτο μάλιστα ,που κατα τη γνώμη μου χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση,είναι για αναφορές που δείχνουν ότι τα παιδιά με γονείς ομοφυλόφιλους δεν ανέπτυξαν αυξημμένα ποσοστά ομοφυλοφιλίας και ταυτότητας φύλου ,περισσότερο του μέσου όρου.