Ψυχαναγκαστική διαταραχή – ιδεοληπτική νεύρωση
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή εμφανίζεται από την εφηβεία συνήθως και σπανιότερα από την παιδική ηλικία. Η πορεία είναι χρόνια. Κυριαρχούν η αναποφασιστικότητα και οι συνεχείς αναβολές για να σιγουρευτούν τα άτομα που πάσχουν σε διάφορα θέματα. Υπάρχει στενή σχέση της ψυχαναγκαστικής διαταραχής με την κατάθλιψη, την κατάχρηση ηρεμιστικών και αλκοόλ. Η διαταραχή είναι εξίσου συχνή και στα δύο φύλα.
Ψυχαναγκασμοί – ιδεοληψίες
Αφορούν επίμονες ιδέες, σκέψεις, εικόνες αλλά και παρορμήσεις που βασανίζουν το άτομο γιατί παρεισφρέουν στη σκέψη του. Δεν τις θέλει και φαίνονται σαν να μη μπορεί να κάνει αλλιώς. Τις αναγνωρίζει σαν υπερβολικές και παράλογες. Γι’ αυτόν τον λόγο προσπαθεί να τις ελέγξει και να τις απωθήσει από μόνο του. Σκέψεις για πιθανή μόλυνση, ιδέες βίας που τρομάζουν π.χ. στη θέα ενός μαχαιριού, σκέψεις μη κάνει κακό στα παιδιά του. Αμφιβολία για απίθανα θέματα π.χ. αν σκότωσε σε τροχαίο κάποιον επειδή δεν έβλεπε καλά λόγω βροχής.
Καταναγκασμοί
Αφορούν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές που γίνονται – αυτόνομα – ή σαν απάντηση σε κάποιον ψυχαναγκασμό. Η εκτέλεσή τους διαρκεί πολύ χρόνο και ανακουφίζει πρόσκαιρα το άγχος αλλά συνολικά δεν είναι ευχάριστοι. Π.χ. το επαναλαμβανόμενο πλύσιμο των χεριών, ο διαρκής έλεγχος αν έκλεισε τα φώτα, κλείδωσε την πόρτα, έκλεισε την κουζίνα. Άλλοι καταναγκασμοί είναι να μην αφήνει φαγητό στο πιάτο του ακόμα και αν δεν πεινάει, να τακτοποιεί διαρκώς τα πράγματά του.
Θεραπεία ψυχαναγκαστικής διαταραχής
Η θεραπεία συμπεριφοράς είναι η ενδεδειγμένη με πιθανή τη χρήση αντικαταθλιπτικών ανεξάρτητα με το αν υπάρχει κατάθλιψη. Η ατομική ψυχοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιήσει συνδυασμό τεχνικών:
- για να μαθαίνει να απομακρύνει τις δυστονικές επαναλήψεις
- για να εμβαθύνει στις εσωτερικές του συγκρούσεις, ανάλογα με τις ανάγκες του θεραπευόμενου.