Μερικές χρήσιμες παρατηρήσεις:
- Η συνεχής αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης έκανε αναγκαία τη συστηματική μελέτη των ψυχολογικών επιπτώσεων στους ηλικιωμένους
- Δεν είναι μακρινή η ημέρα που οι ιατροί απαξίωναν διάφορες σωματικές και ψυχολογικές καταστάσεις των ηλικιωμένων ,με το :«τι περιμένεις; γεράματα είναι».
- Σήμερα, θα λέγαμε ότι η γήρανση διαμορφώνει ειδικό τύπο ψυχικών διαταραχών και αυτό απαιτεί ιδιαίτερη διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία. Αυτά όλα γέννησαν την Ψυχογηριατρική.
- Το απλό γήρας από μόνο του παρουσιάζει μια γενική επιβράδυνση των πνευματικών ικανοτήτων. Ο εγκέφαλος συρρικνώνεται με το γήρας. Το 40% των ατόμων άνω των 85 ετών πάσχουν από Άνοια.
- Εκτός των νοητικών επιδόσεων, επιβαρύνονται τόσο οι λεπτές κινήσεις, αλλά όσο και η βάδιση.
- Η ικανότητα μάθησης γίνεται εξαιρετικά περιορισμένη.
- Η δημιουργική σκέψη, η εκρηκτική φαντασία, η ικανότητα για προσαρμογή σταδιακά περιορίζονται και αυτά.
- Ανάλογα μειώνεται και η πρόσφατη μνήμη και η ανάγκη να γίνονται καινούργια πράγματα.
- Έτσι, ο ενθουσιασμός για καινοτομία και αλλαγές περιορίζεται στο ελάχιστο.
- Η όραση, η ακοή, η όσφρηση εκπίπτουν. Οι μύες ατροφούν, το ύψος μειώνεται, ο μεταβολισμός δεν λειτουργεί όπως πριν. Οι χρόνιες συστηματικές παθήσεις και τα φάρμακα γίνονται καθημερινότητα.
- Σε αυτό το πλαίσιο, ενδέχεται να προστεθούν :
- η μοναξιά,
- το πένθος,
- η αϋπνία,
- η δυσχέρεια μετακίνησης,
- ο σωματικός πόνος
- αλλά και το άγχος και η κατάθλιψη.
Το stress όμως μπορεί να επιταχύνει την ανάπτυξη καρδιακής νόσου και η κατάθλιψη να αυξήσει τη θνησιμότητα από ένα καρδιακό επεισόδιο.
Το θετικό είναι ότι οι ηλικιωμένοι έχουν συνήθως καλύτερη ικανότητα να ελέγχουν τα συναισθήματά τους (εκτός των Ανοιών, κ.α.)
Στην Ψυχογηριατρική η διάγνωση της κατάθλιψης, της αγχώδους συνδρομής δεν γίνονται με τα τυπικά κριτήρια, αλλά με προσαρμοσμένα κριτήρια πάνω στη τρίτη ηλικία.
Το ίδιο θα συμβεί και με τα ψυχωτικά συμπτώματα αυτής της ηλικίας που πρέπει να αντιμετωπίζονται με λεπτούς φαρμακευτικούς χειρισμούς. Οι παρανοϊκές ιδέες, οι ψευδαισθήσεις και η καχυποψία είναι συμπτώματα που εξαντλούν τους φροντιστές των ηλικιωμένων.
Η Ψυχογηριατρική μελετά το πλαίσιο προσέγγισης της ψυχικής υγείας αλλά και θεραπείας των ψυχικών διαταραχών που αφορούν τον ηλικιωμένο.
Εκτός από την Άνοια που μελετούμε ξεχωριστά, πληθώρα νευρολογικών παθήσεων κυρίως στη τρίτη ηλικία εμφανίζουν παράλληλα και ψυχικές διαταραχές.
Η νόσος του Parkinson μπορεί να εκδηλωθεί με απάθεια, κατάθλιψη (50%), άγχος, πανικό και φοβίες. Δεν αποκλείεται επίσης ο ασθενής με τη νόσο να βιώσει ψευδαισθήσεις και παραλήρημα. Επίσης συχνά η μνήμη μειώνεται, το ίδιο η προσοχή και η συγκέντρωση με συχνή κατάληξη την άνοια. Χρειάζεται εμπειρία στο να διακριθεί η ψυχοκινητική επιβράδυνση από μια κατάθλιψη με τη βραδυκινησία ενός παρκινσονικού.
Στη ψυχογηριατρική επίσης αντιμετωπίζουμε πολύ συχνά την έντονη αντίρρηση ή και την άρνηση για θεραπεία από τον ασθενή. Παραξενιές, καχυποψία και επιθετικότητα απαιτούν ιδιαίτερη πείρα στους χειρισμούς.
Θέματα απλής εκτίμησης και συμβουλευτικής για την ικανότητα οδήγησης που αποτελεί συχνά αντικείμενο διαμάχης με συγγενείς.
Θέματα όπως η ανεξάρτητη διαβίωση και η υποβοηθούμενη διαβίωση τίθενται πλέον επί τάπητος. Η εισαγωγή σε γηροκομεία και σε νοσηλευτικές μονάδες είναι η άλλη πλευρά του νομίσματος.
Συχνά επίσης τα νομικά θέματα όπως της δικαστικής συμπαράστασης και δικαιοπρακτικής ικανότητας (ίδε στο κεφάλαιο ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη)