Ο Αυτισμός είναι μία νευρο-αναπτυξιακή διαταραχή και είναι μόνιμος. Αφορά κυρίως τα αγόρια.(4προς 1)
Υπάρχουν μελέτες που αναφέρονται σε προβλήματα δομικά σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου ,όπως ο ιππόκαμπος και η αμυγδαλή. Άλλες μιλούν για αναπτυξιακά προβλήματα εξαιτίας περι γεννητικών επιπλοκών. Άλλες πάλι θεωρούν ότι τα γονίδια σχετίζονται με την πρόκληση του αυτισμού.
Μελέτες επίσης υπάρχουν για την επίδραση της διατροφής και συγκεκριμένων διατροφικών παρεμβάσεων με στόχο την ρύθμιση των επιπέδων των νευρομεταβιβαστών, όπως ντοπαμίνης και σεροτονίνης.
Οι θεωρίες της ψυχογένεσης έχουν πλέον περιορισθεί σε ερμηνευτικό και θεραπευτικό κυρίως επίπεδο ,δουλειάς με γονείς ,ατομικής προσέγγισης, κ.α. Θεωρούνται περισσότερο βιολογικά ανάπηρα παρά σαν μία ψυχωσική απόσυρση όπως παλιά εικάζονταν.
- Είναι μία διαταραχή φάσματος. Υπάρχουν άτομα με αυτισμό αρκετά ανεξάρτητα και αυτόνομα με εξελίξιμες γλωσσικές και κοινωνικές δυνατότητες και άλλα που θα χρειασθεί να εποπτεύονται και να ζούν κάτω από συνεχή φροντίδα ,με μεγάλες γλωσσικές δυσκολίες έως και να μη μιλάνε.
- Ο αυτισμός επηρεάζει το πως βιώνει το άτομο το περιβάλλον και τον κόσμο αλλά και πως αλληλοεπιδρά με αυτό.
- Τα άτομα με αυτισμό μοιάζουν να είναι στον κόσμο τους.
- Έναρξη συμπτωμάτων συνήθως προ των 3 ετών.
- Δυσκολεύονται να επικοινωνούν και να κατανοούν τα συναισθήματα τον λόγο και το σκεπτικό των άλλων.
- Εύκολα μπορούν να εξαπατηθούν από τους άλλους.
- Λατρεύουν τη ρουτίνα και αντιδρούν στις αλλαγές.
- Το άγχος, τους οδηγεί σε συχνά ξεσπάσματα θυμού και αυτό κάνει πολλές φορές, δύσκολη την παραμονή τους στο οικογενειακό περιβάλλον.
- Στερεοτυπικές κινήσεις, όπως συστρέφει τα χέρια του ,χτυπάει το κεφάλι του .Οι επαναλαμβανόμενες συνήθειες και επίμονες κινήσεις ,π.χ πίσω, εμπρός ,τα καθησυχάζει . Δεν του ζητάμε να σταματήσει γιατί θα εκνευρισθεί
- Αν βρίσκονται σε ένταση ,χτυπούν τα χέρια τους ,χοροπηδούν ,κάνουν ασύντονες γκριμάτσες .Γίνονται ιδιαίτερα αδέξια.
- Έχουν προβλήματα στη κατανόηση ,στην έκφραση του λόγου και στη φαντασία. Μερικά άτομα με αυτισμό δεν μαθαίνουν ομιλία.
- Δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις απόψεις των άλλων και τα προβλήματα στην επικοινωνία σχετίζεται με την ανάπτυξη δεσμών με αντικείμενα παρά με ανθρώπους.
- Συχνή αδυναμία κατονομασίας αντικειμένων.
- Στις βαριές περιπτώσεις μεταχειρίζονται τους ανθρώπους σαν άψυχα αντικείμενα.
- Δεν χαμογελούν, κοιτάζουν με ακίνητο βλέμμα.
- Στερούνται συμβολικών δραστηριοτήτων όπως παιχνίδια με ρόλους ,με τη φαντασία, δείχνουν αδιαφορία για τα παραμύθια.
- Εύκολα κολλάνε σε συγκεκριμένες ασχολίες.
- Σαν παιδιά παίζουν με διαφορετικό τρόπο και έχουν μεγάλες δυσκολίες να υποδυθούν ρόλους , να μαθαίνουν από το παιγνίδι και να λειτουργούν σαν άτομα και όχι σαν αντικείμενα.
- Αναστατώνονται πολύ εύκολα όταν γίνονται ακόμα και μικρές αλλαγές στη ρουτίνα τους. πχ.μία τηλεοπτική ταινάι ή έχουν εμμονή να βλέπουν την ίδια ταινία.
- Έχουν συχνά ξεσπάσματα θυμού,σαν αντίδραση σε κάποιο στρές. Θα φωνάξουν ,θα ξαπλώσουν στο πάτωμα πετώντας πράγματα ,κ.α. Εν γένει εύκολα χάνουν τον αυτοέλεγχο.
- Έχουν συχνά εμμονές με αντικείμενα ,όπως αυτοκίνητα και είναι δυνατόν να γνωρίζουν απίθανες λεπτομέρειες γύρω από αυτά.
Συχνή επιπλοκή είναι η Επιληψία.
Μερικοί αυτιστικοί υψηλής λειτουργικότητας ,μπορεί να εξελιχθούν σε καλούς μηχανικούς ,μουσικούς, μαθηματικούς.
Το σύνδρομο Άσπεργκερ
είναι μια διαταραχή του φάσματος του αυτισμού.
Η διάγνωσή του είναι δύσκολη, διότι διαφέρει από άλλες διαταραχές του αυτιστικού φάσματος.
- Χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση και στη λεκτική επικοινωνία,
- Αυτό οφείλεται στην σχετική διατήρηση της γλωσσικής και γνωστικής ανάπτυξης του ατόμου.
- Παρουσιάζουν δυσκολίες στη βλεμματική επαφή ,στις εκφράσεις και χειρονομίες.
- Σε αντίθεση με τον κλασσικό αυτισμό, τα άτομα με Άσπεργκερ, θέλουν να έχουν κοινωνικές επαφές και να κάνουν φίλους αλλά δεν τα καταφέρνουν και δεν είναι ανάλογες του αναπτυξιακού τους επιπέδου. Η αδυναμία αυτή μπορεί να τα οδηγήσει σε μία συμπεριφορά εκφοβισμού του σχολικού και οικογενειακού περιβάλλοντος ,ώστε να επιβάλλει τη συμπεριφορά του.
- Τα άτομα με Άσπεργκερ ή με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας είναι συνήθως φυσιολογικής νοημοσύνης αν και δυσκολεύονται στα ανάλογα tests . Μπορούν μάλιστα να εξελιχθούν ιδιαίτερα επιτυχημένα σε πολλούς τομείς.
- Ο λόγος τους είναι άνετος, αρκετά σύνθετος και σχολαστικός , με μεγάλη δυσκολία όμως κατανόησης του μεταφορικού λόγου.
- Έτσι έχουν δυσχέρεια με τα αστεία και το χιούμορ. Τα παίρνουν μετρητοίς. Λόγω του εκφοβισμού και πειραγμάτων που μπορεί και τα ίδια να δεχθούν,συχνά αναπτύσσουν ενδιαφέροντα για πολεμικές τέχνες,βίαιες ταινίες,κ.α.
- Η μνήμη τους συνήθως είναι πανίσχυρη ,γεμάτη λεπτομέρειες.
- Δυσκολεύονται στη κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων.
- Η σκέψη τους κολλάει και δύσκολα πείθονται για κάτι. Γίνονται απόλυτοι.
- Υπολείπονται σε θέματα αυτοεξυπηρέτησης χωρίς σημαντική καθυστέρηση.
- Έχουν εμμονή με ρουτίνες ,συνήθειες, χόμπυ,αναπτύσσοντας κινητικές στρεοτυπίες, επαναλήψεις κινητικών μανιερισμών ,π.χ στρίψιμο δακτύλων ,στάση σώματος κ.α )
- Η προσκόλληση στα αντικείμενα και η ευχαρίστηση ενασχόλησης με αυτά είναι συχνό χαρακτηριστικό.
- Ένα στα τέσσερα άτομα με Άσπεργκερ ,παρουσιάζουν Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
- Παρουσιάζουν δυσκολίες στην όποια προσαρμογή,εκδηλώνοντας συχνά θυμό,άγχος,θλίψη που δεν μπορούν να ελέγξουν.
- Η Διαλείπουσα εκρηκτική διαταραχή αποτελεί μία τάση για επιθετικές παρορμήσεις που το άτομο δεν μπορεί να ελέγξει και παράγεται από δυσανάλογα ψυχοκοινωνικά στρεσσογόνα συμβάντα. Τα άτομα με Άσπεργκερ συχνά εκδηλώνουν τη διαταραχή αυτή. Η αντιπαράθεση ,ο υψηλός τόνος στη φωνή μας ,το άγγιγμα μπορεί να τα επιδεινώσουν.
- Ενδέχεται η μοναξιά και το στρές να τους οδηγήσει σε φαντασιώσεις και φανταστιστική σκέψη.
- Η επαγγελματική συταδιοδρομία σχετίζεται με τις ιδιαίτερες δεξιότητες του κάθε ατόμου και δεν υπάρχουν απαγορευτικά.
- Στις σχέσεις δυσκολεύονται να εκφράσουν τη στοργή και αγάπη τους για το σύντροφό τους γεγονός που ο σύντροφος του το βιώνει ώς στέρηση. Η αγκαλιά είναι μία δύσκολη περίσταση. Η σεξουαλική πρακτική ενδέχεται να έχει ψυχαναγκαστικά στοιχεία.
Θεραπευτική προσέγγιση στον Αυτισμό και στο σύνδρομο Άσπεργκερ.
Υπάρχουν οι συμπεριφορικές προσεγγίσεις με το σύστημα επιβράβευσης, εκμάθησης δεξιοτήτων.(επαφή με ζώα, θεραπευτική ιππασία ,κ.α)
Οι ψυχαναλυτικές, συστημικές προσεγγίσεις δουλεύουν με την οικογένεια και το παιχνίδι.
Η λογοθεραπεία είναι απαραίτητη για να εξελίξουν την λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία. Ενίσχυση της διαφοροποίησης εικόνων,λέξεων, συμβόλων.
Οι γονείς είναι καλό να ενισχύουν τις ικανότητές τους.
Μουσικοθεραπεία (Mozart,μελέτες μιλάν για μεγάλη αποδοχή)
Τα ψυχιατρικά φάρμακα έχουν ένδειξη μόνον όταν εμφανισθεί κατάθλιψη, διέγερση, ψυχωσιόμορφη εκδήλωση, κλπ
Δυσλεξία
- Είναι μία μαθησιακή διαταραχή και δεν έχει καμία σχέση με τον αυτισμό.
- Μπορεί να επηρεάσει την ανάγνωση, τη γραφή ,την ορθογραφία ,την κατανόηση αριθμών και συμβόλων, τον προσανατολισμό ,τη κατανόηση της έννοιας του χρόνου .
- Ο δυσλεξικός έχει δημιουργικές δυνατότητες και ταλέντα
- Θα χρειαστεί μεγαλύτερη προσπάθεια έως και διπλάσια , στις μαθητικές απαιτήσεις.
- Η αιτία της δυσλεξίας, είναι ετερογενής βιολογικά και ο βαθμός δυσκολιών που αυτή επιφέρει, διαφέρει από άτομο σε άτομο.Υπάρχει πιθανή δυσλειτουργία στη κροταφοβρεγματική περιοχή που σχετίζεται συνήθως με τον μηχανισμό της ανάγνωσης.
- Πολλοί διάσημοι ήταν δυσλεκτικοί ,όπως ο Τόμας Έντισον, ο Γ.Τσώρτσιλ κ.α
- Ένα άτομο με δυσλεξία σαν μαθητής ,δυσκολεύεται στην ανάγνωση, γραφή, προπαίδεια, θα συγχέει λέξεις όπως πάνω, κάτω. Μετέπειτα θα δυσκολεύεται στην ανάγνωση πολυσέλιδων βιβλίων.
- Ενδέχεται άτομα με δυσλεξία να δυσκολεύονται στην εκτίμηση του χρόνου που περνά καθώς επίσης δυσκολεύονται να προγραμματίζουν διαστήματα χρόνου.
- Μπορεί στο σχολείο, να μην αντιγράφει σωστά από τον πίνακα και να αγχώνεται ιδιαίτερα όταν του απευθύνουν ερώτηση.
- Η χρήση υπολογιστών, η ηχογράφηση οδηγιών προς εκτέλεση ασκήσεων στο σχολείο θα βοηθήσουν αρκετά . Το πρόβλημα είναι να περιορισθεί το διάβασμα και το πολύ γράψιμο.
- Μετά την υλοποίηση αποτελεσματικών παρεμβάσεων τα παιδιά παρουσιάζουν ενίσχυση της κροταφοβρεγματικής λειτουργίας τπου εγκεφάλου
- Η γνωστοποίηση της δυσλεξίας στο σχολείο υποδεικνύει στους εκπαιδευτικούς τρόπους καλύτερης προσέγγισης και κατανόησης των ιδιαιτεροτήτων του μαθητή.
ΔΕΠΥ (διαταραχή ελλειματικής προσοχής ,υπερκινητικότητα)
Το DSM-5 (αμερικανική ταξινόμηση ψυχ.διαταραχών) αναφέρει τρεις εκδηλώσεις της ΔΕΠΥ: Αυτή όπου επικρατεί η διάσπαση προσοχής και η αποσεξία, αυτή όπου επικρατεί η υπερκινητικότητα και η παρορμητικότητα και ο συνδυασμένος τύπος. Ο Απρόσεκτος δυσκολεύεται να προσέξει λεπτομέρειες και κάνει λάθη από απροσεξία . Χάνει την προσοχή του όταν εστιάζει σε κάτι. Μοιάζει να μην ακούει. Δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες και να είναι οργανωτικός. Αποφεύγει εργασίες που απαιτούν πολλή σκέψη. Χάνει εύκολα αντικείμενα .Αφαιρείται εύκολα. Ξεχνάει εύκολα σε καθημερινές υποχρεώσεις.
Ο Υπερκινητικός/ Παρορμητικός Τύπος: Κουνάει νευρικά τα χέρια ή τα πόδια του ή στριφογυρίζει στην καρέκλα. Δυσκολεύεται να παραμείνει καθιστός. Δυσκολεύεται να συμμετάσχει ήσυχα σε δραστηριότητες. Οι άλλοι συχνά νιώθουν μέσα τους πως έχουν απέναντί τους μια μηχανή που δε σταματάει ποτέ. Μιλά υπερβολικά Απαντά συνήθως πριν τελειώσει η ερώτηση. Δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του. Διακόπτει ή «πετιέται», όταν μιλούν άλλοι
Ο Συνδυασμένος Τύπος έχει συμπτώματα και από τις δύο παραπάνω λίστες
Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, οπότε η ΔΕΠΥ στους ενήλικες μπορεί να εμφανίζεται διαφορετικά από όταν ήταν παιδιά.
Η ΔΕΠΥ δυσκολεύει λίγο έως πολύ ,τις σπουδές, την εργασία, τις ερωτικές και κοινωνικές σχέσεις, την καθημερινότητα και πολλούς άλλους τομείς στη ζωή ενός ατόμου που το καθιστά κατά κάποιο τρόπο δυσλειτουργικό.
Οι δικαιολογίες, η άρνηση και η αναβλητικότητα είναι συχνά φαινόμενα που επιβαρύνουν.
Οι άνθρωποι που έχουν ΔΕΠΥ είναι επιρρεπείς στην παρορμητικότητα και είναι λιγότερο ικανοί να ανέχονται την απογοήτευση
Οι εξαρτήσεις (αλκοόλ, ναρκωτικά, τζόγος, σεξ), συχνά συνοδεύουν τη ΔΕΠΥ. Το αλκοόλ μειώνει τη διάθεση και κάνει τον ύπνο χειρότερο. Επηρρεάζει αρνητικά την προσοχή και τη συγκέντρωση. Η κάνναβη επηρεάζει αρνητικά τις εκτελεστικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Και με την υπερβολικά υψηλή περιεκτικότητα σε THC στα σύγχρονα προϊόντα, η εξάρτηση και τα δυσάρεστα συμπτώματα στέρησης είναι πιο συνηθισμένα.
Η ΔΕΠ-Υ σχετίζεται με προβλήματα ύπνου. Αυτά σχετίζονται με τη διατήρηση μιας ρουτίνας πριν τον ύπνο .Μειώστε έως διακοπής της κατανάλωσης καφεΐνης/αλκοόλ/νικοτίνης, διακόψτε τις δραστηριότητες που βασίζονται στην οθόνη κοντά στην ώρα ύπνου
Συστήνεται έντονη σωματική δραστηριότητα που δρά στους ίδιους νευροδιαβιβαστές που στοχεύουν τα φάρμακα, αυξάνοντας τη ντοπαμίνη και τη νορεπινεφρίνη σε πολλαπλές περιοχές του εγκεφάλου. Άσκηση σημαίνει κάτι που σας αρέσει.
Στόχος είναι η υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής, που προωθεί τη νηφαλιότητα. Η απομάκρυνση από τους εθισμούς και τισ καταχρήσεις είναι απαραίτητα. Για να γίνουν αυτά χρειάζεται να τρώτε τρία πλήρη γεύματα την ημέρα, μαζί με υγιεινά σνακ. Περιορίστε την πρόσληψη ζάχαρης και καφεΐνης. Αποφύγετε το θυμό: Μάθετε να διαχειρίζεστε τα συναισθήματά σας.Μιλήστε γι’ αυτά. Συμβουλευτείτε έναν ψυχοθεραπευτή. Αποφύγετε τη μοναξιά: Απευθυνθείτε σε υποστηρικτικούς ανθρώπους, για να δημιουργήσετε ένα νέο κοινωνικό δίκτυο.
Αποφύγετε την υπερβολική κούραση: Κοιμηθείτε αρκετά και ενημερώστε το γιατρό σας για τυχόν προβλήματα ύπνου
Αυτό σημαίνει, ότι πρέπει να αποφύγετε να πεινάσετε, να θυμώσετε, να νιώσετε μοναξιά ή να κουραστείτε
Τα φάρμακα (Methylphenidate, Amphetamine, Norepinephrine) αυξάνουν την αναστολή αντίδρασης (response inhibition) και δίνουν χρόνο και χώρο στις εκτελεστικές λειτουργίες να δουλέψουν. Μπορεί να βοηθήσουν στην απροσεξία και στον παρορμητισμό, στη συγκέντρωση, οργάνωση, συνέπεια, ή μνήμη.